* Ghi Lại Nội Dung Cuộc Họp Giữa Sở Nội Vụ Với Tòa Giám Mục về Văn Thư 145/VT/’14/Tgmkt, ngày 22/08/2014

Gia đình Giáo phận theo dõi biến cố đã xảy ra tại Giáo xứ Đăk Jâk, huyện Đăk Glei trong những ngày qua, đặc biệt vào ngày 13/01/2015 . Ban mục vụ truyền thông Giáo phận xin đưa tin chính thức và xác thực về những biến cố trên để anh chị em tránh được những tin thất thiệt. Anh chị em cũng muốn hiểu rõ Văn Thư số 145/VT/’14/Tgmkt, ngày 22/08/2014. Đây là thành quả khó khăn để Huyện Đăk Glei và Tòa Giám mục cùng giải quyết cách ổn thỏa cho sinh hoạt tôn giáo tại Giáo xứ Đăk Jâk. Tuy nhiên, văn Thư số 145 của TGM đã gởi đến UBND huyện Đăk Glei và UBND tỉnh Kontum để tháo gỡ cách cụ thể cho các sự việc tại Giáo xứ nầy, nhưng đến nay vẫn còn nhiều vướng mắc do không theo tiến trình đã thỏa thuận phương thức giải quyết giữa Ông Nguyễn Phúc Phận, Bí thư đảng huyện Đăk Glei chủ động vạch ra cùng đồng thuận với Đức Giám mục Giáo phận, vào lúc 9 giờ 30 sáng ngày 22/08/2014 tại Tòa Giám mục Kontum.

Cuộc họp ngày 22/08/2014 này được chúng tôi vừa đăng trình hôm nay trên trang mạng nội bộ với toàn Văn thư  số 145/VT/’14/Tgmkt, ngày 22/08/2014 của Tòa Giám mục có chữ ký của Đức Cha HOÀNG ĐỨC OANH, Giám mục Giáo phận Kontum. Anh chị em sẽ hiểu rõ nội dung Văn thư 145 này hơn khi theo sát những trao đổi tại Sở Nội vụ ngày 07/01/2015 ghi sau đây.
Hôm nay, chúng tôi làm công việc ở đây là ghi nhận ngắn gọn nội dung những trao đổi thẳng thắn và chân tình của các vị tham dự vào ngày 07 tháng 01 năm 2015 tại Sở Nội Vụ tỉnh do ông  Phạm Văn Long, Phó giám đốc sở Nội vụ kiêm trưởng ban tôn giáo mời họp và chủ tọa phiên họp này. Cuộc trao đổi kéo dài  2 tiếng 30 phút từ 14 giờ 30 đến 17 giờ. Nội dung nhiều và có nhiều trùng lập khi phát biểu, nên chúng tôi rút gọn, nội dung chính vẫn được tôn trọng, ghi lại theo cách viết hơn là theo kiểu nói. Chúng tôi sẽ đăng nhiều đợt.
Các vị tham dự cuộc trao đổi gồm có:
* Phía Sở nội vụ có:
+ Ông Phạm Văn Long        - Phó giám đốc sở Nội vụ kiêm trưởng ban tôn giáo
+ Bà Y Thị Bích Thọ            - Chủ tịch UBND Huyện Đăk Glei.
+ Cán bộ: Ngọc Anh, phó trưởng ban tôn giáo và 6 cán bộ tham dự.
* Phía Tòa Giám Mục Kontum:
+ Giám mục Hoàng Đức Oanh                   - Giám mục Giáo Phận Kontum
+ Linh mục Đỗ Hiệu                                    - Linh  mục Quản hạt Kontum.
+ Linh mục Nguyễn Hoàng Sơn                - Nghỉ hưu tại Tòa Giám Mục.
+ Linh mục Nguyễn Đức Hữu                    – Chánh xứ Giáo xứ Kontrang Mơnei
+ Linh mục Nguyễn Ngọc Quyền               – Chánh xứ Plei Jơdrâp.
+ Linh mục Nguyễn Quang Hoa                – Thư ký Tòa Giám mục
GPKONTUM (17/01/2015) KONTUM
XIN KÍNH MỜI
BIÊN BẢN HỌP
GIỮA SỞ NỘI VỤ VÀ TÒA GIÁM MỤC KONTUM
TẠI SỞ NỘI VỤ TỈNH KONTUM
vào ngày 07 tháng 01 năm 2015
V/v Xây Dựng Nhà Thờ Đăk Jâk – Thôn Đăk Jâk – X. Đăk Môn – H. Đăk Glei
Thư ký SNV: Kính Thừa Giám mục Hoàng Đức Oanh Giám mục Giáo Phận Kontum, kính thưa các Linh mục Giáo Phận Kontum. Căn cứ văn thư số 235 ngày 29/12/2014 về việc thư trả lời mời của Sở nội vụ Kontum trong đó có nội dung:
- Giám Mục đăng ký với Sở nội vụ kontum vào lúc 14 giờ 30, ngày 07/01/2015.
Hôm nay Sở nội vụ và  UBND Huyện Đăk Glei tổ chức làm việc với giám mục Hoàng Đức Oanh Giáo Phận Kontum và các Linh mục trú tại  giáo xứ Kontum để trao đổi một số ý kiến về nội dung.
Liên quan đến văn thư số 145, ngày 22/08/2014 của Tòa Giám mục về việc xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei.
 Tôi xin trân trọng giới thiệu
* Phía Sở nội vụ có:
+ Ông Phạm Văn Long        - Phó giám đốc sở Nội vụ kiêm trưởng ban tôn giáo
+ Bà Y Thị Bích Thọ            - Chủ tịch UBND Huyện Đăk Glei.
+ Cán bộ: Ngọc Anh, phó trưởng ban tôn giáo và 6 cán bộ tham dự.
* Phía Tòa Giám Mục Kontum:
+ Giám mục Hoàng Đức Oanh                   - Giám mục Giáo Phận Kontum
+ Linh mục Đỗ Hiệu                                    - Linh  mục Quản hạt Kontum.
+ Linh mục Nguyễn Hoàng Sơn                - Nghỉ hưu tại Tòa Giám Mục.
+ Linh mục Nguyễn Đức Hữu                    – Chánh xứ Giáo xứ Kontrang Mơnei
+ Linh mục Nguyễn Ngọc Quyền               – Chánh xứ Plei Jơdrâp.
+ Linh mục Nguyễn Quang Hoa                – Thư ký Tòa Giám mục
Tiếp theo chương trình tôi xin kính giới thiệu ông Phạm Văn Long  – chủ tịch cuộc họp. Xin trân trọng kính mời ông:
Ông Phạm Văn Long: – Kính thưa Giám mục Hoàng Đức Oanh, Giám mục Giáo phận Kontum, kính thưa Linh mục Đỗ Hiệu quản hạt Kontum, thưa tất cả các Linh mục có mặt hôm nay. Sở nội vụ chúng tôi đã nhận được đơn của Tòa Giám Mục, đề ngày 22/08/2014 gửi UBND Tỉnh Kontum và UBND Huyện Đăk Glei V/v xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk tại thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei. Để có cơ sở tham mưu và UB tỉnh xem xét giải quyết nội dung đơn thư này, Sở nội vụ chúng tôi cũng đã 2 lần có giấy mời Giám mục Hoàng Đức Oanh đến trụ sở Sở nội vụ để làm việc, trao đổi thống nhất nội dung, để TGM thực hiện trước khi sở nội vụ có ý kiến tham mưu và đề xuất đến UBND Tỉnh. Nhưng vì lý do Giám mục vắng mặt, hôm nay Sở nội vụ và UBND Huyện Đăk Glei tổ chức làm việc với Giám mục về nội dung văn thư này.
- Đơn TGM xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk tại thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei. Đây là địa điểm có liên quan đến công trình xây dựng trái pháp luật mà Chính quyền đang xử lý giải quyết. Do đó buổi làm việc với Giám mục hôm nay trước khi có ý kiến văn thư số 145, ngày 22/08/2014 của TGM Kontum V/v xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei, thay mặt cho Sở nội vụ và qua Huyện Đăk Glei tôi xin có ý kiến về một số nội dung liên quan đến công trình xây dựng trái pháp luật tại thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei.
- Thưa Quý vị, như quý vị cũng đã biết công trình xây dựng tại Thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei là công trình dựng trái pháp luật trên đất nông nghiệp của 3 hộ dân, không đảm bảo an toàn cho sinh hoạt đông dân. Việc Linh mục và giáo dân sử dụng công trình này vào mục đích sinh hoạt tôn giáo là trái quy định. Đây là điều chúng tôi xin khẳng định lại trong buổi làm việc hôm nay. Trong thời gian qua UBND Huyện Đăk Glei, Sở nội vụ cũng đã tổ chức làm việc có liên quan đến công trình này và UBND Huyện Đăk Glei ban hành 3 văn bản đề nghị TGM Kontum và Linh mục Trần Văn Vũ vận động giáo dân tự tháo gỡ công trình vi phạm luật pháp. Trong lần làm việc này đã làm việc với các Linh mục có tham dự và bản thân tôi cũng có tham dự một số buổi; riêng Giám mục đã không tham dự những buổi làm việc này. Việc chủ tịch UBND xã Đăk Môn ra quyết định xử phạt hành chính là đúng pháp luật cho các hộ dân vi phạm.  Hành vi vi phạm, tháo gỡ công trình, khôi phục lại hiện trạng ban đầu trước khi vi phạm là đúng thẩm quyền và đúng quy định của pháp luật. Việc UBND Huyện Đăk Glei yêu cầu Linh mục Trần Văn Vũ và TGM Kontum không được tổ chức các buổi hoạt động tôn giáo tại địa điểm này khi chưa được cơ quan nhà nước thẩm quyền là thực hiện đúng quy định, là đúng thẩm quyền. Tuy nhiên tôi thấy rằng Linh mục Trần Văn Vũ không chấp hành yêu cầu của cơ quan chức năng và UBND Huyện Đăk Glei, vẫn tiếp tục các hoạt động Tôn giáo không đúng pháp luật tại địa điểm này và các hộ dân vi phạm không tháo dỡ công trình đã dựng trái phép. Qua các sự việc nêu trên, trong buổi làm việc hôm nay Sở nội vụ và UBND Huyện Đăk Glei chúng tôi đề nghị TGM phải biết có trách  nhiệm với những sai trái của mình trong việc về giáo dân của Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei dựng công trình tôn giáo xây dựng trái pháp luật cũng như việc để linh mục đến những địa điểm trên làm mục vụ chưa đăng ký, báo trình cho cơ quan thẩm quyền theo quy định pháp luật.
Trước khi đi vào nội dung văn thư, chúng tôi xin trao đổi một số nội dung có liên quan đến công trình dựng trái pháp luật tại thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn, tất cả những nội dung này qua những buổi làm việc, chúng tôi cũng đã có trao đổi, yêu cầu, đề nghị TGM trách nhiệm với giáo dân, giải quyết vấn đề đã nêu trên. Việc chấp hành của bà con chưa được thực hiện, cho nên chúng tôi đề nghị Giám mục trong buổi làm việc hôm nay cũng thấy được trách nhiệm của mình trong việc sai trái trên.
- Thứ nhất cũng xin có ý kiến trao đổi của Giám mục và các Linh mục trong buổi họp hôm nay.
- Tiếp theo chương trình tôi cũng xin thay mặt sở nội vụ và UBND Huyện Đăk Glei có ý kiến về văn thư số 145 ngày 22/08/2014 của TGM Kontum V/v xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk – Thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei, về nội dung này Sở nội vụ UBND Huyện Đăk Glei ghi nhận đề nghị của TGM Kontum tại văn thư số 145  V/v xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei và sẽ xem xét đề xuất của UBND Tỉnh có chủ trương giải quyết nội dung trên của TGM theo luật hiện hành và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương sau khi TGM và giáo dân của thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn thực hiện việc khắc phục hậu quả tháo dỡ công trình dựng trái quy định tại Thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei và để giải quyết đề nghị của TGM Kontum V/v xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk – Thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei, Sở nội vụ qua Huyện Đăk Glei đề nghị Giám mục Hoàng Đức Oanh có văn bản gửi UBND Huyện Đăk Glei và Sở nội vụ cam kết các nội dung sau:
  1. Cam kết thi hành tháo dỡ công trình xây dựng trái pháp luật tại thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei, thời gian tháo dỡ hoàn thành trước ngày 17/01/2015.
  2. Khi thực hiện việc tháo dỡ TGM Kontum và các tổ chức cá nhân khác có liên quan không có hành động như đốt, quay film, ghi hình đưa trên mạng Internet.
  3. Không cử Linh mục đến hoạt động mục vụ tại Thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn nói riêng và Huyện Đăk Glei nói chung khi chưa có sự đồng ý của chính quyền.
Để có cơ sở tham mưu cho UBND Tỉnh xem xét giải quyết việc văn thư số 145 của TGM Kontum đề ngày 22/08/2014 V/v xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk, trong buổi làm việc hôm nay chúng tôi đề nghị Giám mục Hoàng Đức Oanh có văn bản gửi Huyện Đăk Glei và Sở nội vụ cam kết Thực hiện các nội dung trên. Và sau khi có các nội dung cam kết này của TGM  là Giám mục Hoàng Đức Oanh, thì lúc đó Sở nội vụ và UBND Huyện Đăk Glei sẽ tham mưu đề xuất, xem xét giải quyết văn thư số 145 của TGM Kontum V/v xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk – Thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei. Đó là ý kiến của Sở nội vụ và UBND Huyện Đăk Glei có liên quan đến văn thư số 145 của TGM Kontum V/v xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk – Thôn Đăk Jâk – Xã Đăk Môn – Huyện Đăk Glei. Tôi xin thay mặt sở cũng như UBND Huyện xin ý kiến trao đổi của Giám mục, Linh mục Quản hạt và các Linh mục có mặt trong buổi họp hôm nay. Sau đây chúng tôi xin mời Giám mục và các Linh mục có ý kiến, chúng ta cùng trao đổi đưa đến thống nhất.
Lm Nguyễn Đức Hữu: – Trước hết tôi cũng xin có ý kiến như thế này. Hôm nay vào năm  2015 là năm mới, tôi tưởng nó cũng có sự mới mẻ, ngược lại tôi thấy y như cũ, dậm chân tại chỗ.  Tôi thấy có đường lối và tinh thần mới  trong buổi họp vào  ngày 22 tháng 08 năm 2014 với chúng tôi tại TGM có cả bên ông Nguyễn Phúc Phận, Bí thư Huyện Đăk Glei và bà Y thị Bích Thọ chủ tịch huyện đang ngồi đây. Chúng tôi rất phấn khởi. Ông Bí thư đã hứa với chúng tôi rõ ràng và nói tiến hành như thế này, thế này, thế này mà bây giờ tôi thấy nó y như cũ như trước, không có tiến triển được gì hết. Vì thế khi lời hứa của ông Bí thư làm sao, cuộc họp tại TGM như thế nào?. Chúng ta phải đi tiến từ những bước đó chứ. Bây giờ tôi thấy trở lại từ đầu không có một cái gì tiến triển hết, hầu như là dậm chân tại chỗ. Không chỉ riêng chỗ Đăk Jâk mà còn một số nhà thờ, nhà nguyện khác cũng dậm chân tại chỗ. Tôi rất vui mừng phấn khởi khi thấy anh Long đã đi coi với chúng tôi, ngay ở bên chỗ làng RơLân. Anh cũng đến đó coi thực trạng nhà nguyện rồi và anh thấy nhà nguyện ngay bên cạnh nhà rông, không có lối đi, chỉ chui vô chui ra đúng như Đức Giám Mục Chung chúng tôi (Đức Giám Mục hưu ) đã nói: “không phải nhà thờ mà là chuồng thờ”.  Đi khắp nơi đất nước chúng tôi chưa thấy nơi nào, đất nước nào như vậy cả. Nhiều nơi đã thay đổi biết bao nhiêu năm rồi và nhà nước bao nhiêu nơi đã xây dựng nhiều công trình mới mẻ đủ thứ. Bây giờ nhà nguyện nhà thờ chúng tôi không bằng một ngôi nhà của nhân dân bên cạnh. Nếu nhà nước quan tâm, quý vị quan tâm, sao không cho chúng tôi xây dựng nhà thờ. Chúng tôi thấy để tình trạng nhà thờ èo ọt “như chuồng thờ” có coi được không?, Quý vị  xem mình là cha mẹ của người dân để vậy làm sao coi được. Kéo dài tình trạng như vậy không giải quyết, đã nhiều lần làm đơn xin giải quyết, mà nửa thế kỷ đi qua rồi không giải quyết, thử  hỏi như vậy có coi được không? Hứa mà có được cái gì thay đổi không?  Hôm nay tôi thấy như dẫm chân tại chỗ như vậy, không có một hy vọng gì, kể như đi lại từ đầu,và ông không nhắc lại những điều ông Bí thư Huyện đã hứa, và có mặt bà Chủ tịch đang ngồi đây. Hôm gặp tại TGM với chúng tôi, tôi thấy ông Bí thư có một cái nhìn rất là mới, rất cởi mở để mở một con đường cho chúng ta giải quyết, để ổn định cho dân. Ông Bí thư là lãnh đạo huyện, và tôi thấy bà chủ tịch, bên cô Ngọc Anh phó ban Tôn Giáo tỉnh làm thơ ký ghi nhận nội dung cuộc trao đổi đó. Sau đó, Bà cũng tích cực hướng dẫn làm đơn theo đường hướng đó. Nay có một cái gì đó mà bà quay lại từ đầu.  Riêng tôi, tôi thấy y như cũ. Tôi tưởng tôi đến Sở nội vụ đáng lẽ có kết quả giải quyết theo dường hướng ông Bí thư huyện qua văn thư số 145 của TGM Kontum. Trình trạng như thế nầy, tôi không đến nữa.  Có nhiều lúc ban tôn giáo đòi giấy này, đơn từ kia, hướng dẫn : cơ sở phải làm đơn xin, rồi đòi Đức Giám mục đứng tên xin xây dựng nhà thờ v.v…Giáo dân không biết làm thế nào theo sự chỉ hướng dẫn phức tạp ngòng ngoèo của ban tôn giáo. Họ đến hỏi tôi, và bảo Cô Anh nói đến chỗ Sở nội vụ chỉ cho. Tôi nói tôi không có đi, tôi để ông thầy trên TGM đi, rồi muốn cái gì thì chỉ dẫn. Qua đó, chúng tôi thấy không có một cái gì đáp ứng quyền lợi người dân trong những năm qua và cả trong năm mới này. Trong khi đó chúng ta thấy tình hình chung của Đất nước: bao nhiêu con đường, công trình được người ta mở cửa ra, đất nước mình mở cửa ra. Hà Nội xây dựng mới, làm cho thủ đô của chúng ta rất tốt đẹp.  Đất nước ta có bao nhiêu cái tốt đẹp. Tôi thấy những nơi người ta sao tiến quá chừng, mà ở đây mình cứ như vậy, trở đi trở lại cứ như thế thôi, mà tôi thấy không mất mát cái gì mà tại sao tôi nói vòng vo. Tại sao lại “keo kẹt” như vậy, tôi nói là keo  kẹt. Chúng tôi có sự phân biệt giữa Phật giáo so với với chúng tôi , bao nhiêu chùa chiền xây chỗ này chỗ kia được mà riêng chúng tôi khó khăn vô chừng, tôi thấy rất nhiều nhà thờ khó khăn, ngay nhà thờ Kon Klo của Chúng tôi đây. Bao nhiều người ngoại quốc đi ngang qua, người ta thấy cái trống treo như vậy, coi không được. Chúng tôi xin tới 3 năm rồi đó từ hồi cha Liên tới giờ, nhà nước quan tâm đến bao nhiêu thứ khác, cơ sở chúng tôi nhà nước trưng thu bao nhiêu đất đai, cơ sở. Chúng tôi có quyền có một cái gì đó bù lại chứ. Dậm chân tại chỗ và bây giờ lại đi từ đầu. Không biết riêng Đức Cha và các cha khác thấy thế nào, chứ riêng tôi, tôi thấy quay lại từ đầu bắt phải cam kết cái này cái kia nữa; phải có một cái gì mới và giống như tôi thấy hôm trước ông Bí thư huyện mở một con đường cho chúng ta đi; đồng ý như vậy rồi thì hai bên dàn xếp như thế nào cho nó đẹp đẽ, Thực chất hôm nay tôi thấy không có gì mới hết. Tôi thấy vấn đề chút xíu này để chúng tôi phải lên rồi lại đi xuống huyện Đăk Glei, đi lên đi xuống tốn bao nhiêu thời giờ của cán bộ, tốn bao nhiêu thời giờ của chúng tôi. Tại sao chúng tôi lại để kéo dài như vậy, tốn kém như vậy, tốn thời giờ như vậy. Đó tôi nhận định như vậy đó.
Ông Phạm Văn Long: Cảm ơn Linh mục, trước khi các Linh mục khác có ý kiến tôi xin có ý kiến đề nghị các Linh mục tập trung một nội dung chúng ta đang nêu ra ở đây.
Lm Nguyễn Đức Hữu: Nhưng tôi thấy nội dung không được.
Ông Phạm Văn Long : Chúng ta cũng không đi sâu vào các nội dung khác quá. Hôm nay chúng tôi mời các vị đến có ý kiến, nhất là ý kiến của của giám mục đến để trao đổi, thống nhất giải quyết vấn đề về văn thư, mà trực tiếp, cụ thể là văn thư 145 của TGM xin xây dựng nhà thờ Đăk Jâk. Trong văn thư tôi đọc thấy nội dung quý vị cần cam kết tháo gỡ. Việc làm với huyện Đăk Glei, giữa TGM với chính quyền địa phương và nội vụ chúng tôi là tham mưu. Kính thưa quý vị, Sở nội vụ là cơ quan trực tiếp tham mưu cho tỉnh giải quyết tất cả những vấn đề trực tiếp liên quan đến tôn giáo. Chúng tôi mời quý vị làm việc đúng với thẩm quyền chức năng. Còn ý kiến trao đổi giữa chính quyền với TGM, tất nhiên là mở ra một hướng mới bởi vì như lúc nãy tôi có trao đổi là ở đây có công trình đang được chính quyền xử lý, cụ thể là xã Đăk Môn đang có một quyết định cưỡng chế. Sau buổi làm việc TGM với Huyện Đăk Glei hai bên có thống nhất về nội dung, sau đó đưa ra một hướng mới, nên có Văn thư. Tôi cho rằng việc họp giải quyết và văn thư này là cái “mới”; chính quyền có sự quan tâm đến việc xem xét nội dung này. Tôi mong quý vị, chúng ta trao đổi với tinh thần cởi mở và thân thiết, chúng tôi không muốn nó nặng nề khi được tiếp xúc làm việc với quý vị.
Lm Nguyễn Hoàng Sơn: – Cho phép tôi có ý kiến. Như Linh mục Hữu đã nói năm mới có tinh thần mới và con người mới để mở ra một sự thông thoáng và tin tưởng giữa tôn giáo và bên chính quyền. Xét về phương diện mà ông vừa trình bày thì tôi thấy có một vài cái lạm dụng trong từ ngữ, ví dụ như “công trình”. Xin ông điều chỉnh lại cái từ, vì đó như là một cái một cái nhà che để tá túc mưa gió thôi, hay là một công trình thuộc cấp nào? Cho nên từ ngữ đó nó hàm hồ, phải đi thực tế. Khi mà điều chỉnh lại từ ngữ vừa nói thì chúng ta mới nói thông thoáng được.
- Thứ hai, chúng tôi vẫn tin tưởng Chính quyền địa phương là Huyện, chính quyền địa phương trong đó có ông Nguyễn Phúc Phận, Bí thư huyện Ủy  tạo nên một sự thông thoáng và có thể nói tạo nên một sự tin tưởng. Vì tin tưởng đó cho nên TGM mới có một văn thư gửi lên cho UBND Tỉnh cũng như UBND Huyện để giải quyết trong đường lối được ông Bí thư đảng ủy đề ra. Có thể nói Huyện là một chính quyền địa phương. Nhưng trong chính quyền địa phương ở đây là huyện Đăk Glei được ông Nguyễn Phúc Phận là Bí thư Đảng ủy đề nghị như vậy, bữa đó cũng có mặt bà Chủ tịch đang ngồi ở đây. Vậy chúng tôi phải tin tưởng ai? Đảng mà chúng tôi không tin tưởng thì chúng tôi tin tưởng ai?. Vả lại, ông là người làm công tác tham mưu, mà người tham mưu là người giúp thôi không thể vượt qua lên trên Đảng. Ông phải xác nhận chữ “tham mưu là giúp”. Vì thế tôi thấy tắc nghẽn là do UB hay là do Sở? UB Huyện không có tắc nghẽn mà lên Sở đây là bị tắc nghẽn? tại đâu? Phải có con người mới.
- Thứ ba, tôi thấy Ủy ban Huyện Đăk Glei vừa rồi đây đưa một văn bản ngưng mục vụ của hai linh mục và nói là do ở Cấp trên chỉ đạo xuống.  Cấp trên là UBND tỉnh hay sở nội vụ, cụ thể là ông Long trưởng ban tôn giáo tỉnh? Vậy chúng tôi đặt câu hỏi: nội dung Văn thư 145 ngày 22/08/2014 được TGM yêu cầu ở cấp Ủy Ban Nhân Dân tỉnh chưa gặp Giám mục, chưa có văn thư giải quyết, chưa có Văn thư trả lời. Lối làm việc như thế, nghĩa là chưa gặp dân lại quyết định đơn phương, thử hỏi Ủy Ban tỉnh làm như vậy, nếu có, có tôn trọng kiến nghị của dân, ở đây là Giám mục, một Vị lãnh đạo tôn giáo trong địa phận. Tôi nghĩ không phải tỉnh Ủy mà đơn phương ông Long tham mưu qua mặt tỉnh, lấn áp ủy ban huyện. Thực trạng làm việc như vậy, còn mời Giám mục chúng tôi lên đây làm gì? Không cần phải mời chúng tôi lên đây nữa bởi vì đã quyết rồi. Vậy bây giờ chúng tôi xin không có bàn về vấn đề này.
Vấn đề sai trái như ông Long đưa ra từ đầu, nhưng nếu vì dân, lợi ích dân mà để cho dân chịu mưa nắng do không giải quyết những đơn của chúng tôi xin chính quyền cho lên giáo xứ, cho phép làm nhà thờ tại nơi đây, đưa ra một biện luận vòng vo trong điều hành này: “phải có giáo xứ, mới có nhà thờ, rồi mới có linh mục”, tại sao lại có cái vòng vo như vậy? Ai sai trái ? Vì thế tôi nghĩ rằng dựa trên đường lối của ông Bí thư Huyện Đăk Glei điều hành chính quyền địa phương làm nền tảng giải quyết. Ngược lại, một khi phớt lờ đường lối ông Bí thư đưa ra và bà chủ tịch huyện cũng phớt lờ đường hướng đó mà chính bà tham dự cuộc trao đổi với Tòa Giám mục vào ngày 22/8/2014 nại lên Cấp trên. Chúng tôi thấy việc làm lủng củng trong vấn đề điều hành liên quan đến tôn giáo. Vậy, chúng tôi tin vào ai được? Đảng trong huyện nói mà không được các ông tôn trọng thì bây giờ chúng tôi không tin tưởng và không coi trọng vào Đảng nữa. Về nội vụ cần phải có người mới, mới làm việc thông suốt chứ còn kiểu như thế này tôi nói thật với các ông chúng tôi không tin tưởng và chúng tôi thấy bị tắc nghẽn nhiều vấn đề. Và đạo giáo của chúng tôi cũng vậy là đạo thập giá, đạo phải chịu không phải vì o ép đạo chúng tôi mà gọi là thành công đâu? Đưa ra nhiều cách o ép và biện bạch bằng những lối ngụy biện. Cụ thể như trong trường hợp này qua mặt ông Bí thư Huyện để giải quyết đơn phương. UBND tỉnh chưa trao đổi nội dung văn thư 145 của TGM, sao UBND huyện cấm chỉ các linh mục không thi hành lợi ích tôn giáo cho người có đạo? Tôi nhớ cuối tháng 07/2011 chúng tôi gặp gỡ và tham dự hội nghị chuyên ngành trên 70 nhà nghiên cứu Tây nguyên, tôn giáo và một số vị cán bộ quản lý tôn giáo tại Học viện chính trị Khu vực III tại thành phố Đà Nẵng. Khi đặt vấn đề cho cán bộ quản lý tôn giáo trong thành phố Đà Nẵng giải quyết như thế nào khi có một cộng đồng những người nước ngoài có nhu cầu tôn giáo và những người có đạo di tản trở về lại sinh sống trong thành phố? Ông cho biết: chính quyền tạo điều kiện dễ dàng cho họ hành đạo, ngay cả vài trăm người có đạo về nơi cũ, nhà thờ hư nát, khi có đơn xin. Tôi có thưa: cán bộ quản lý tôn giáo ở Đà Nẵng quá hay, còn ở trên Kontum xin giải quyết công nhận giáo xứ cho hàng ngàn người, kéo dài thời gian hàng chụp năm cũng không giải quyết. Mọi người trong hội nghị ngỡ ngàng, lấy làm lạ và có vẻ không tin. Chúng tôi xin mời quí vị nào không tin hãy đến giáo phận Kontum xem hư thực. Giả như có vài vị của tỉnh nhà tham dự vào dịp này thì hay quá!.
(còn tiếp)