Nhöõng Tieâu Cöïc AÛnh Höôûng Giaùo
Duïc ,
Vuõ Hoàng
Coù treû em
maát daïy khoâng?
Coù khoâng
ít treû em ñöôïc cha meï raên daïy raát toát nhöng laïi khoâng nghe lôøi daïy,
neân ñaõ hö hoûng. Qua kinh nghieäm giaùo duïc, Vieätnam ta coù caâu noùi: “Caù
khoâng aên muoái caù öôn. Con caõi cha meï traêm ñöôøng con hö.”
Coù cuõng
khoâng ít, cha meï chæ chaêm cho con aên no maëc aám, maø vieäc daïy doã thì lô
laø, khoâng raên baûo khi sai loãi, khoâng uoán naén khi ñöôøng loái noù vaïy
voø.
Coù raát
nhieàu gia ñình vì hoaøn caûnh khaéc nghieät, neân cha hoaëc meï khoâng theå
nuoâi daïy, ñaønh phaûi ñeå con caùi töï lôùn leân nhö moät loaøi caây moïc nôi
hoang daõ.
Coù cha
hoaëc meï vì lôïi, neân yeân laëng hoaëc khoâng ngaên caûn con caùi khi noù
laøm ñieàu sai ñaïo nghóa, sai luaät Chuùa, mieãn laø coù tieàn ñem veà nhaø.
Coù cha meï
beânh con quùa ñaùng. Con laøm ñieàu traùi, nhaø tröôøng, nhaø thôø, haøng xoùm
khuyeán caùo, nhöng vì töï aùi, neân cöù beânh vöïc, khoâng nhìn ra loãi cuûa
con ñeå maø söûa daïy.
Coù ngöôøi
cha, luùc say söa hoaëc luùc noùng giaän laø loâi con ra daïy, loâi vôï ra ñay
nghieán. Coøn luùc tænh, thì chuyeän xaáu gì cuûa con cuõng heå haû boû lô.
Coù ngöôøi meï ñi
ñaâu cuõng heát lôøi khoe con, caùi gì cuûa con cuõng hay, cuõng gioûi, cuõng
hôn ngöôøi, moïi maët ñeàu hoaøn haûo, khoâng laàm khoâng loãi gì caû.
Coù gia
ñình troáng ñaùnh xuoâi keøn thoåi ngöôïc: boá daïy meï beânh, meï daïy boá
beânh. Chuyeän naøy thöôøng xaûy ra ôû nhöõng vôï choàng coù söï khoâng hoaø
hôïp tieàn baïc, khoâng hoaø hôïp goái chaên, hoaëc vì ngöôøi choàng coù taät
say söa cheø cheùn.
Vì theá
Xeùt veà
maët tieâu cöïc thì baát cöù ôû xaõ hoäi naøo, cuõng coù nhöõng treû hö hoûng,
maø chuùng thöôøng bò ngöôøi ta goïi laø nhöõng ñöùa treû maát daïy. Vaäy theá
naøo laø treû maát daïy? Noùi moät caùch raát chung chung, ta coù theå chia
laøm ba loaïi.
1- Nhöõng
ñöùa treû khoâng coù ngöôøi daïy.
2- Nhöõng
ñöùa treû ñöôïc daïy doã toát maø khoâng chòu nghe.
3- Nhöõng
ñöùa treû ñöôïc daïy doã khoâng toát. “Con ôi, nghe laáy lôøi cha, moät ñeâm
aên troäm baèng 3 naêm laøm.”
Truyeàn thoáng & Vaên hoùa
Caùi theá
giôùi cuûa ngöôøi lôùn coù nhöõng caùi rieâng cuûa ngöôøi lôùn. Caùi dó vaõng
cuûa ngöôøi lôùn khoâng phaûi laø caùi dó vaõng cuõa treû em. Caùi kyû nieäm
thô aáu cuûa ngöôøi lôùn ñaõ coù nôi queâ nhaø khaùc xa vôùi kyû nieäm thô aáu
cuûa treû thô hoâm nay taïi nôi queâ ngöôøi. Nhaát laø giai ñoaïn hieän nay,
moãi quoác gia treân theá giôùi khoâng coøn laø moät oác ñaûo nöõa. Chöa keå
nhöõng cuoäc di daân tò naïn ñaõ laøm xaùo troän taát caû neàn moùng vaên hoaù,
caên baûn truyeàn thoáng, vaø ngoân ngöõ cuûa caùc daân toäc. Chính vì theá maø
vieäc giaùo duïc hoâm nay voâ cuøng phöùc taïp voâ cuøng khoù khaên hôn tröôùc
boäi phaàn. Trong hoaøn caûnh nhö vaäy, moät ñöùa treû khoâng am töôøng vaên
hoùa, khoâng thoâng hieåu truyeàn thoáng daân toäc, chöa haún laø moät ñöùa
treû khoâng toát.
Laáy moät
ví duï, treû em ôû Myõ, caùch chaøo hoûi raát ñôn giaûn, duø chaøo oâng baø,
cha meï, thaày coâ, cuõng khoâng thöa khoâng göûi, khoâng khoanh tay cuùi ñaàu,
chæ töôi neùt maët roài: Hello, Hi, Good morning, v. v. Coøn Vieätnam ta thì treân phaûi ra treân,
döôùi ra döôùi, khoâng theå caù meø moät löùa, gaëp beà treân maø cuõng cöù nhe
caùi raêng traéng ôûn ra maø Hello, Hi, laø voâ pheùp.
Coù moät
thaèng nhoû taùm tuoåi teân David Nguyeãn, theo meï veà Vieätnam thaêm baø
ngoaïi. Tröôùc khi ñi, meï noù phaûi môû moät lôùp caáp toác chaøo hoûi: Con
chaøo ngoaïi aï, Con chaøo oâng chuù aï, v.v. Thaèng nhoû ñöôïc ñi du lòch thì
hoïc taäp phaán khôûi laém. Hai thaùng sau, khi veà laïi Myõ, maù noù noùi noù
suùt ñi maát 3 pounds, vì khoâng quen aên ñoà Vieätnam moãi ngaøy. Vaø noù noùi
khoâng muoán ñi Vieätnam nöõa, bôûi vì ngoaøi maáy caâu chaøo coâ baùc dì döôïng,
laø thaèng nhoû heát voán tieáng Vieät. Coøn baïn beø cuøng löùa tuoåi thì
khoâng friendly gì caû, chæ thích xem noù chöù khoâng chôi vôùi noù. Noù thích
ñi Hawaii hôn.
Tuy theá,
boån phaän giaùo duïc vaãn laø cuûa cha meï. Duø khoù khaên caùch maáy, cuõng
khoâng theå buoâng xuoâi hoaëc trao phoù hoaøn toaøn cho xaõ hoäi, cho nhaø
tröôøng.
Coù maãu soá chung cuûa giaùo
duïc khoâng?
Vieäc giaùo
duïc con caùi laø moät traän ñoà voâ cuøng phöùc taïp. Bôûi vì, vôï choàng laø
moät xöông moät thòt, nhöng moãi ñöùa con tuy laø maùu thòt cuûa meï cha, nhöng
laïi laø nhaân vò ñoäc laäp vôùi cha meï. Noù coù theá giôùi taâm linh rieâng
cuûa noù, cho neân vieäc giaùo duïc raát teá nhò coâng phu. ÔÛ ñaây chuùng ta
chæ noùi ñeán vieäc giaùo duïc theo ñaïo ñöùc nhaân baûn, khoâng noùi ñeán neáp
soáng theo truyeàn thoáng vaên hoaù daân toäc. Nhöng cho duø noùi veà maët naøo
chaêng nöõa, vaãn phaûi coù maãu soá chung cho vieäc giaùo duïc. Maãu soá chung
ñoù laø: Laøm toát traùnh xaáu. Laøm laønh laùnh döõ. Vôùi maãu soá naøy con em
chuùng ta duø ôû moâi tröôøng sinh hoaït naøo chuùng vaãn coù theå thöïc haønh
ñöôïc.
Coù ngoân ngöõ chung cuûa giaùo duïc khoâng?
Taát caû
söï leã pheùp, hieáu thaûo, gheùt söï xaáu, thích söï laønh, ñeàu phaùt xuaát
töø loøng nhaân aùi. Khi loøng nhaân aùi (thöù thieät) coù, thì söï toát söï
thieän ñaõ baét ñaàu, vaø deã san baèng moïi ngaên caùch veà ngoân ngöõ vaø
tuoåi taùc.
Loøng Nhaân
AÙi laø ngoân ngöõ chung cuûa Giaùo duïc. Moät nuï cöôøi töôi, moät caùi nhìn
thaân thieän, laø tieáng noùi cuûa tình ngöôøi. Tieáng noùi aáy, Ñen Traéng
Naâu Vaøng gì cuõng hieåu heát, xa coù theå keùo laïi gaàn, gaàn laïi gaàn hôn.
Khi loøng nhaân aùi ñöôïc theå hieän giöõa cha meï anh chò em trong gia ñình
thì coøn tuyeät vôøi bieát bao. Con caùi hö hoûng theá naøo cuõng seõ ñöôïc
söûa ñoåi.
Loøng Nhaân
Aæi xuaát phaùt töø Thieân Chuùa trong Ñöùc Kitoâ Gieâsu, khoâng xuaát phaùt
töø ñaïo ñöùc con ngöôøi, Ñaïo ñöùc con ngöôøi ôû ñaây aùm chæ veà thöù ñaïo
ñöùc nhaø thôø saùng leã chieàu chaàu, chaêm chæ kinh haït. Cha nhaø thôø caàn
thì haêng say naêng noå, nhöng cha giaø meï yeáu nhaø mình thì khoâng phuïng
döôõng. Choàng vôï khoâng töông kính. Ñoái vôùi con caùi thì khoù khaên. Vôùi
xoùm gieàng thì baát hoøa. Choán chôï buùa thì bon chen giaønh giöït. Nhöng
gaëp ai laïi cöù thích khuyeân ñaïo ñöùc.
Ai ñöôïc ôn meán
Chuùa thaät loøng thì môùi bieát soáng nhaân aùi. Yeâu meán khoâng phaûi giöõ
leà luaät töøng ly töøng tí. Luaät leä leã nghi quùa nhieàu, chæ laø döïng neân
nhöõng töôøng ngaên vaùch chaén con ngöôøi vôùi Chuùa. Yeâu laø môû ngoû con
tim cho Gieâsu.
Muoán coù
ñöôïc loøng nhaân aùi ñích thaät, thì cha meï phaûi tìm ñeán Thaùnh Taâm Chuùa
Kitoâ Gieâsu, Thaùnh Taâm cuûa Chuùa Gieâsu seõ ban cho cha meï loøng yeâu meán
cuûa Ngaøi, ñeå tröôùc heát hoaùn ñoåi chính mình, vaø sau ñoù bieát caùch
giaùo duïc con caùi theo ñöôøng loái cuûa Chuùa vaø Hoäi thaùnh. Con caùi
chuùng ta coù neân thaân neân ngöôøi, khoâng do ñaïo ñöùc cuûa chuùng ta, maø
do loøng Meán cuûa Chuùa Gieâsu ñoå xuoáng loøng ta nhôø Thaùnh Thaàn. (Rm
5:5). Kinh nghieäm thöïc teá cho thaáy ngoaøi Chuùa Gieâsu chaúng coù söï gì
toát, chaúng coù ai toát caû; (Rm 3: 9b-11) Thieáu gì em giaùm muïc, chaùu cha,
chò ma sô laøm göông muø göông xaáu. Chöa noùi ñeán nhöõng göông xaáu quùa lôùn
(Pedophilia), do moät soá giaùo só tu só coâng giaùo ôû nhieàu nôi gaây ra.
Cha vaø Sô
Ñöùc
Gieâsu noùi: Ta ñaõ bieát: “Loøng yeâu
meán Thieân Chuùa, caùc ngöôi khoâng coù nôi mình caùc ngöôi.” (Yn 5: 42)
Ngoaøi soá
ñoâng linh muïc raát ñaùng kính, vaãn coøn coù soá ít linh muïc soáng ngöôïc
vôùi giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu, leân toaø giaûng noùi thì hay laém, maø
vieäc laøm cuûa hoï thì chaúng coù gì hay ho caû. Vaø cuõng coù moät soá nöõ tu
chaúng coù kinh nghieäm gì maø chæ thích daïy doã ngöôøi khaùc. Nhöõng vò naøy,
gaëp ai lôùn nhoû gì cuõng xöng cha xöng sô, giöõa hoï vôùi nhau, thì thieáu
loøng yeâu thöông baùc aùi, ñoái xöû vôùi giaùo daân thì kieâu caêng ngaoï
maïn, coøn vôùi treû em thì khoâng coù töø taâm cuûa hieàn maãu. Bôûi vì töø
nhoû hoï chæ bieát tu ñöùc coù lôïi cho mình, khoâng bieát tu thaân ñeå soáng
nhaân baûn vôùi ngöôøi. Nhöõng ngöôøi naøy luoân coù thaùi ñoä töï toân, cho
mình laø giôùi ñi daïy doã keû khaùc, khoâng caàn leã ñoä vôùi ai. Loøng nhaân
aùi hoï neáu coù vôùi ngöôøi khaùc, coù chaêng chæ laø ôn möa moùc kieåu cha
chuù ôû treân cuùi xuoáng.
Chính
nhöõng thaùi ñoä aáu tró naøy laø moät trôû ngaïi lôùn cho vieäc giaùo duïc,
khi chuùng ta trao con em vaøo tay nhöõng ngöôøi nhö theá ñeå hoï daïy doã,
chuùng ta khoâng yeân loøng chuùt naøo.
Giaùo duïc gia ñình vaø Giaùo huaán Hoäi thaùnh
Trong loøng
tin vaøo Chuùa Gieâsu, khi chuùng ta ñaõ lo cho con caùi mình heát söùc roài
thì haõy ñem moïi söï ñaët trong tình thöông cuûa Thaùnh Taâm Chuùa. Coù ngöôøi
cho raèng nhö theá thì ñaïo ñöùc quùa. Söï thöïc ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi vaø
loøng Meán cuûa Thieân Chuùa khaùc nhau raát xa. Nhieàu gia ñình ñaïo ñöùc,
hoaëc coù ñòa vò trong xöù ñaïo, ñaõ cö xöû taøn nhaãn vôùi con caùi khi chuùng
bò lôõ laàm, (nhö khi con gaùi chöa choàng ñaõ mang baàu), khoâng chaêm lo saên
soùc gì caû, maø vì sôï maát maët, maát danh giaù cuûa gia ñình neân thaûy boû
chuùng, loaïi chuùng ra khoûi, maø khoâng heà aùy naùy. Trong Loøng Meán cuûa
Chuùa thì khoâng xöû söï nhö vaäy.
Ñaïo ñöùc
hoï hieåu coù nghóa naêng ñoïc kinh xem leã, naêng ñi nhaø thôø, giöõ ñuùng leà
luaät, ñoùng goùp tieàn cuûa vaøo vieäc coâng, cha noùi gì cuõng nghe, cha baûo
gì cuõng phaûi. Cha noùi sai thì boû qua, cha laøm sai khoâng daùm noùi, vì sôï
toäi phaïm ñeán ñaáng laøm Thaày. Nhöng khi gia ñình khi gaëp khoù khaên khoâng
bieát giaûi quyeát theá naøo. Vôï choàng khaûng taûng vôùi nhau khoâng bieát
giaûi quyeát theá naøo. Con caùi böôùng bænh phaù phaùch khoâng bieát giaûi
quyeát theá naøo. Ñaønh laïi ñi hoûi cha. Cha noùi sao thì cöù cuùi ñaàu nghe
vaäy. Khoâng caàn phaân bieät phaûi traùi. Khoâng caàn bieát khaû naêng kinh
nghieäm ñöôøng ñôøi cha coù bao nhieâu. Ñaïo ñöùc nhö theá laø ngu muoäi. Moät
thöù ñaïo ñöùc traùi luaät töï nhieân. Moät thöù ñaïo ñöùc huûy hoaïi gia ñình.
Bôûi vì Giaùo huaán cuûa Hoäi thaùnh khaùc vôùi quan nieäm rieâng cuûa töøng
linh muïc.
Ngöôøi baïn toâi coù moät ñöùa con trai, sinh vieân
xuaát saéc ban C. Coù khieáu veà vaên chöông, raát gioûi sinh ngöõ. Hoâm noù ôû
Saøigoøn veà chôi, oâng boá ñem con ñeán chaøo cha xöù, tieän theå xin yù kieán
cha, xem chaùu neân hoïc ngaønh gì. Cha phaùn moät caâu xanh rôøn: “Neân cho
noù hoïc ngaønh baùc só.” Sau lôøi
phaùn aáy, cuoäc ñôøi cuûa chaøng trai xuoáng doác theâ thaûm. Boá baét con
phaûi theo yù cha, ñi hoïc baùc só. Hoâm nay anh ñang soáng ôû beân Myõ, chaúng
thaønh moät thöù gì, nhaø vaên cuõng khoâng, baùc só cuõng khoâng. Moät ngöôøi
tin vaøo Chuùa, Chuùa cho söï khoân ngoan, khoâng coù caùi ñaïo ñöùc nhö vaäy.
Haõy hoïc cuøng Ta, (Mt 11:29)
Toâi, moät
keû tin Chuùa Gieâsu, thì toâi phaûi hoïc nôi Chuùa Gieâsu, caäy nhôø vaøo
Chuùa Gieâsu, vaø luoân tha thieát caàu nguyeän. Khi gaëp khoù khaên veà giaùo
duïc, Chuùa Gieâsu seõ ban aùnh saùng chieáu roïi, ñeå höôùng daãn cho toâi ñi
gaëp ai, giaûi quyeát caùch naøo, vaø bình an cuûa Chuùa seõ ngöï trò trong
taâm hoàn. Soáng nhö theá khoâng phaûi laø ñaïo ñöùc, maø laø soáng Ñöùc Tin.
Caùi ñoù khoù voâ cuøng, phaûi nhôø söùc Thaàn Khí, nhöng laïi hieäu nghieäm
voâ cuøng.
Tín thaùc vaøo Chuùa Gieâsu,
caàu nguyeän khaån thieát khi gaëp khoù khaên, cha meï seõ bieát giaùo duïc con
caùi, vôï choàng seõ bieát yeâu nhau, giaùo daân seõ bieát vaâng phuïc giaùo
huaán cuûa Hoäi thaùnh, vaø bieát kính yeâu caùc ñaáng laøm thaày ñuùng theo YÙ
cuûa Chuùa Gieâsu muoán, khoâng phaûi theo yù cha muoán.
Ñoái vôùi
söùc con ngöôøi, cho duø giaùo duïc hay gioûi theá naøo, cho duø sö phaïm
tuyeät vôøi theá naøo, cuõng chæ ñaït tôùi möùc töông ñoái, bôûi vì con ngöôøi
laø töông ñoái, söùc löïc vaø trí tri con ngöôøi laø töông ñoái, maø söùc maïnh
söï xaáu söï döõ laïi khoâng döøng ôû möùc töông ñoái. Cho neân phaûi caäy nhôø
söùc maïnh tuyeät ñoái cuûa tình yeâu Chuùa Gieâsu, Ñaáng phuïc sinh.
Taát caû giaùo huaán cuûa Hoäi
thaùnh cuõng chæ quy veà ba ñieàu: Nhôø Chuùa Gieâsu - Vôùi Chuùa Gieâsu -
Trong Chuùa Gieâsu. Bôûi vì:
Vieäc giaùo
duïc moät Kitoâ höõu, khoâng chæ ôû möùc toát cuûa luaân lyù, maø phaûi ñaït
tôùi möùc “troïn laønh, nhö Cha anh em treân trôøi laø Ñaáng troïn laønh”. (Mt
5:48). Giaùo duïc tôùi möùc nhö theá, thaät söï khoâng coøn laø söùc ngöôøi.
Chæ coøn caäy nhôø söùc Trôøi thoâi.