TOÄI : MOÄT TRÔÛ NGAÏI GIAÙO DUÏC
Vuõ Hoàng
Tuoåi vaøo Ñôøi
Ngaøy coøn beù, noù ngoan noù hieàn, noù ñi giuùp leã, noù ñi
hoäi ñoaøn, sao hoâm nay noù quaäy noù phaù, boû hoïc boû lôùp ñi hoang.
Ngaøy coøn beù, con nhoû xinh ôi laø xinh, noù ñi daâng
hoa, noù ñi Huøng Taâm Duõng Chí, ñôn sô vaø ñeïp nhö thieân thaàn, baây giôø lôùn leân thì ngang ngang
böôùng böôùng, chaúng nhaø thôø nhaø thaùnh gì caû. Taïi sao vaäy?
Ñaây
laø moät bí nhieäm, khoâng theå caét nghóa ñöôïc, noù laø bí nhieäm cuûa toäi
loãi. Nhö Kinh thaùnh noùi: “Toäi cö nguï trong toâi.” Cho neân vieäc giaùo
duïc tuoåi naøy thaät khoù voâ cuøng. Cha meï noùi gì thì noùi, con caùi tuy im
laëng laéng nghe, nhöng böôùc chaân ra khoûi nhaø, thì ñöôøng ta ta cöù ñi. Coù
moät maõnh löïc xaáu naøo ñoù loâi keùo, con caùi chuùng ta khoù maø cöôõng
laïi ñöôïc.
Toäi laø gì?
Khi môû
ñaàu cuoäc rao giaûng, Ñöùc Gieâsu noùi:
“Thaàn khí Thieân Chuùa ôû treân
toâi. Ngöôøi sai toâi ñem Tin möøng cho ngöôøi ngheøo khoù. Ban boá aân xaù cho
keû tuø ñaày. Cho ngöôøi ñui muø ñöôïc thaáy. Cho keû bò aùp böùc ñöôïc giaûi
oan. Loan baùo naêm hoàng aân cuûa Chuùa”. (Lc 4: 18-19).
Toäi laø gì? Toäi
laø giaây troùi. Toäi laø gì? Toäi laø goâng cuøm. Toäi kìm haõm giam tuø
ngöôøi ta trong voøng kieàm toûa cuûa noù. Ngaên caûn che maét khoâng cho ñi
ñöôøng laønh. Baét ngöôøi ta trôû thaønh muø toái, laøm noâ leä cho nhöõng ñam
meâ cuûa chính mình nhö: Röôïu cheø, côø baïc, daâm oâ, tham tieàn, haùo danh,
giaän gheùt, doái traù, kieâu caêng, noùng giaän, ích kyû, baát nhaân, baát
hieáu v.v. (Rm 1: 29-30)
Cöù thöû
xem ngöôøi meâ ñaùnh baïc, meâ tieàn cuûa, meâ uoáng röôïu, meâ gaùi, meâ chöùc
töôùc, danh voïng (ñaïo cuõng nhö ñôøi), hoï coù cöôõng laïi ñöôïc khi côn noù
leân khoâng? Noâ leä laø nhö theá! Cho neân Kinh thaùnh ñaõ maëc khaûi cho
chuùng ta thaáy soá phaän raát bi ñaùt cuûa con ngöôøi, ñoù laø: “Taát caû
döôùi quyeàn söï toäi.” (Rm 3:9c).
Hoaøn caûnh
khoán ñoán nhö vaäy. Ai seõ giaûi thoaùt toâi khoûi caûnh troùi buoäc naøy?
Khoâng ai. Chæ moät Ñöùc Kitoâ Gieâsu Chuùa chuùng ta. (Rm 7:25).
Cho neân
vieäc giaùo duïc con caùi ôû tuoåi vaøo ñôøi, khoâng chæ baèng söï kieân nhaãn,
söï khoân ngoan cuûa kieán thöùc theá gian, nhöng treân heát phaûi baèng söï
khoân ngoan, baèng söùc maïnh cuûa Thaàn Khí Chuùa Gieâsu Kitoâ. Söùc maïnh aáy
khoâng phaûi nhöõng lôøi khuyeân ñaïo ñöùc, khoâng phaûi baét chuùng phaûi ñoïc
kinh toái saùng daøi leâ theâ, maø laø söùc maïnh chính cha meï phaûi chòu laáy
töø Chuùa Kitoâ tröôùc ñaõ, trong taâm hoàn mình, trong ñôøi soáng haøng ngaøy
cuûa mình.
Töï söùc rieâng, toâi choáng ñöôïc toäi?
Töï söùc
rieâng cuûa toâi, voâ phöông. Bôûi vì toäi ñaõ ñöôïc toå toâng loaøi ngöôøi aên
vaøo, (aên traùi caám), neân noù ñaõ thaám vaøo maùu thòt, löông tri, taâm
hoàn, thaân xaùc. Noù theo toâi suoát cuoäc ñôøi cho tôùi khi xuoáng moà. Muoán
dieät tröø ñöôïc noù toâi phaûi gieát chính mình toâi chaêng? Söï ñoù khoâng
bao giôø xaûy ra. Maø duø cho coù xaûy ra cuõng voâ ích, vì toäi vaãn coøn ñoù,
trong linh hoàn cuûa mình, trong caû xaùc cheát döôùi moà cuûa mình. Toäi vaãn
haønh haï cho xöông hö thòt röõa, thoái naùt thaønh ñaát thaønh buøn noù môùi
chòu buoâng tha. Söï noâ leä toäi noù khuûng khieáp ñeán theá . . .
Neáu baûn
thaân toâi cöù laáy söï haõm mình eùp xaùc laøm sao ñeø neùn toäi? Cha meï cöù
laáy söï la heùt laøm aùp löïc ñeå daïy con caùi, laøm sao maø hoaùn ñoåi ñöôïc
taâm hoàn noù. Söùc ngöôøi coù haïn. Maø söùc baät cuûa toäi maõnh lieät nhö
caùi loø so. AÁn thì noù neùp mình xuoáng, nhöng buoâng tay noù laïi bung leân.
AÁn caøng maïnh söùc bung leân caøng cao. Coù nhieàu ngöôøi suoát ñôøi tu ñöùc,
kìm haõm söï ñam meâ, ñeán khi löïc kieät söùc moøn, yù chí raõ rôøi, luùc aáy
lao vaøo ñam meâ coøn teä hôn maáy ngöôøi khaùc nöõa.
Toäi laø
voâ hình, ñieàu khieån bôûi thöù thaàn linh haéc aùm. Chuùng ta (caû cha meï
vaø con caùi) laø höõu hình laøm sao choáng noåi keû thuø voâ hình. (Ep 6:12t).
Kinh thaùnh noùi : “Söï laønh toâi muoán, toâi khoâng laøm; coøn söï döõ khoâng
muoán toâi laïi laøm.” (Rm 7:19). Söï baát löïc cuûa con ngöôøi tröôùc söï toäi
laø theá. Ñaây thaät laø moät Paradox,
moät nghòch lyù coù thaät, nghòch lyù ñoù laø: “Ñieàu toâi muoán toâi laïi
khoâng laøm, nhöng toâi laïi laøm chính ñieàu toâi gheùt.” (Rm 7:15b).
Chính caùi
BIEÁT ñieàu laønh ñieàu toát, chính caùi KHAO KHAÙT ñieàu laønh ñieàu toát, maø
khaû naêng laøm laïi khoâng coù, laø noãi beá taéc khoân taû cuûa con ngöôøi.
Cha meï naøo cuõng muoán cho con caùi toát, neân khuyeân con caùi neân laøm
vieäc toát traùnh vieäc xaáu. Con caùi bieát nhöõng lôøi cuûa cha meï laø
ñuùng, vaø chính löông taâm noù cuõng bieát bieän phaân toát xaáu, nhöng noù
vaãn cöù sa ñaø, vaãn cöù hö hoûng.
Toäi loãi
khoâng chæ hoaønh haønh ôû nhöõng gia ñình leâ thöù bình daân, maø noù ngöï trò
trong taát caû nhöõng gia ñình quyeàn quùy cao sang. Con vua chaùu chuùa vaãn
hö hoûng nhö thöôøng. Con oâng chaùu cha cuõng vaãn sa ngaõ theâ löông. Caøng
trí thöùc, phaïm toäi caøng tinh vi. Caøng coù quyeàn theá trong tay phaïm toäi
caøng aùc ñoäc.
Toäi cö nguï trong toâi
Kinh thaùnh
noùi: “Toäi cö nguï trong toâi.” (Rm 7:17). Coù nghóa laø ôû nôi naøo coù
ngöôøi, nôi ñoù coù toäi. Trong nhaø thôø, trong tu vieän, choán chôï ñoâng,
trong phoøng kín, khoâng ñaâu coù theå traùnh ñöôïc toäi. Vì theá ñöøng ai neân
nghó mình laø “thaùnh thieän” hôn ngöôøi khaùc, vaø cuõng ñöøng ai neân coù cao
voïng laø mình coù theå töï tu luyeän mình ñeå “neân thaùnh”. Vaø cuõng khoâng ai coù khaû naêng daïy doã
ai ñeå “neân thaùnh” caû.
Thaùnh laø moät baûn chaát,
khoâng phaûi laø söï khoå coâng tu luyeän, gioáng nhö luyeän voõ, maø thaønh
Thaùnh ñöôïc. Muoái, baûn chaát laø maën. Soûi vaøng caùt traéng coù luyeän
taäp ngaøn naêm cuõng laø soûi caùt, khoâng theå thaønh Muoái ñöôïc. Cho neân
trong giaùo lyù cuûa Tin Möøng coù hai chöõ Sinh Laïi - Be born again, (Yn 3:
3-5).
Chuùng ta
xaùc tín raèng, treân coõi ñôøi naøy, chæ coù moät con ngöôøi Thaùnh maø thoâi,
ñoù laø Ñöùc Kitoâ Gieâsu, Chuùa chuùng ta. Trong leã Chuùa nhaät moãi tuaàn,
chuùng ta ñaõ thöôøng cuøng nhau ñoïc: “Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ! Chæ coù Chuùa
laø Ñaáng thaùnh– Tu solus Sanctus, Jesu Christe! ”
Taát caû
chuùng ta laø keû coù toäi. Cho neân taát caû chuùng ta ñeàu chung thaân phaän
khoán khoù khoå ñau. Con ngöôøi toäi luïy ñi vaøo hoân nhaân neân gia ñình naøo
cuõng ñaày noãi khoù khaên ñau khoå. Cha meï sinh con trong khoå ñau, con caùi
chuùng ta cuõng laø di saûn cuûa söï khoå ñau, vaø söï khoå ñau lôùn nhaát vaø
cuoái cuøng laø söï cheát. Cho neân söï giaùo duïc con caùi chuùng ta baèng
söùc rieâng mình, thaät söï haïn cheá vaø beá taéc voâ cuøng. Laém baø meï ñaõ
phaûi khoùc maø noùi leân raèng: toâi thöông noù quaù, toâi chaêm soùc cho noù
quaù, noùi gì noù cuõng khoâng nghe, maø baïn beø chæ ÔÙi moät caùi, laø noù
boû nhaø ñi theo lieàn. Söï beá taéc cuûa söùc ngöôøi laø theá. Vaø söï beá
taéc cuûa tình yeâu con ngöôøi cuõng laø theá. Chuùng ta phaûi caäy nhôø moät
söùcmaïnh naøo ñoù, moât tình yeâu naøo ñoù. Söùc maïnh aáy, tình yeâu aáy
vöôït thôøi gian khoâng gian, töø ngoaøi thôøi gian khoâng gian maø ñeán,
chuùng ta môùi coù theå thaønh coâng trong vieäc giaùo duïc ñöôïc. Söùc maïnh
ñoù, Tình yeâu ñoù, laø Chuùa Kitoâ Gieâsu, Chuùa chuùng ta.
Nguyeân nhaân moïi noãi khoå ñau
Nguyeân
nhaân moïi noãi ñau khoå cuûa chuùng ta, nhö Kinh thaùnh noùi, laø do: “Taát
caû chuùng ta ñeàu döôùi quyeàn söï toäi.” (Rm 3:9c). Vì theá, laø keû tin,
chuùng ta phaûi thaáy ñöôïc raèng, chuùng ta phaûi caàn Chuùa Gieâsu bieát bao!
Vì chæ coù moät Chuùa Gieâsu môùi coù quyeàn naêng laøm vôi dòu, chöõa laønh,
moïi noãi khoå ñau cuûa caù nhaân, cuûa gia ñình vaø cuûa moïi ngöôøi. Bôûi vì
chæ moät mình Ngaøi laø Chieân Con bò teá hieán, ñeå gaùnh toäi, tha toäi vaø
xoùa toäi cho moïi ngöôøi. Vaø nhôø söï cheát Phuïc sinh cuûa Ngaøi, chuùng ta
môùi ñöôïc ñoåi Baûn chaát, maø Sinh Laïi trong Thaàn Khí Thieân Chuùa.
Söï khoán khoù cuûa con ngöôøi
Caùi khoán
ñoán cuûa con ngöôøi laø, khoâng bieát mình coù toäi. Coù ngöôøi ñaõ noùi moät
caùch raát töï nhieân: Toâi muoán ñi xöng toäi, maø chaúng thaáy coù toäi gì
ñeå maø xöng.
Caùi muø
toái cuûa con ngöôøi laø khoâng thaáy toäi cuûa mình, chæ nhìn thaáy toäi cuûa
ngöôøi khaùc.
Ñaây laø
moät keá hoaïch raát tinh vi cuûa ma quûi. Moät soá cha meï thöôøng la maéng
con nhöõng sai loãi maø chính mình ñaõ haøng ngaøy laøm göông xaáu cho chuùng.
Moät soá giaùo só trong giaùo hoäi cuõng vaäy (nhaát laø moät soá ít ñaáng
Vieätnam), treân toaø giaûng khoâng laáy Lôøi Chuùa soi ñöôøng daãn loái, maø
chæ thích bôùi toäi giaùo daân ñeå ñaøy ñoaï tinh thaàn hoï. Caùc ngaøi leân
aùn, traùch phaït giaùo daân veà nhöõng toäi maø chính mình phaïm coøn teä haïi
hôn hoï. Ñieàu naøy khoâng phaûi noùi xaáu caùc ñaáng, maø laø söï coù thaät,
coâng khai troáng traûi ñaõ xaûy ra taïi moät soá xöù ñaïo.
Ñöùc Gieâsu
noùi vôùi ngöôøi Phariseâu (Kinh sö): “Giaû nhö caùc oâng ñui muø, caùc oâng
ñaõ chaúng coù toäi. Nhöng nay caùc oâng noùi: Chuùng toâi saùng maét, thì toäi
caùc oâng vaãn coøn löu laïi.” (Yn 9:
41).
Gia ñình,
xöù ñaïo coù Chuùa Gieâsu, thì cha meï, caùc ñaáng, khoâng phaûi laø caùi loa
phaùt thanh maø laø caøi ñeøn toûa saùng ñeå treân cao. (Mt 5:14)
Caùi khoán ñoán
thöù hai laø ngöôøi ta khoâng caàn ñeán Chuùa Gieâsu, cöù thích caäy vaøo söùc
mình. Cho neân cöù ñua nhau laøm nhieàu vieäc laønh phuùc ñöùc, cöù ñua nhau ñi
nhaø thôø, khoâng phaûi ñeå yeâu meán
Chuaù Gieâsu maø ñeå Laäp coâng Ñeàn toäi.
Coù raát nhieàu Ñaáng ñaõ töøng noùi leân caâu naøy treân toaø giaûng:
“Ñöøng caäy vaøo Chuùa quùa leõ, ñöøng caùi gì cuõng yû laïi vaøo Chuùa”. Lôøi
daïy nhö theá, laø raøo ngaên vaùch chaén khoâng cho ngöôøi ta baùm vaøo loøng
thöông xoùt cuûa Chuùa. Tö töôûng nhö theá ñi ngöôïc vôùi Tin Möøng cuûa Ñöùc
Kitoâ Gieâsu. Ñöùc Gieâsu ñaõ noùi moät caùch döùt khoaùt: “Ngoaøi Ta, caùc
ngöôi khoâng theå laøm gì.” (Yn 15:5b).
Söï thöïc
ra laø chuùng ta troâng caäy Chuùa chöa tôùi ñoù thoâi. Noùi roõ hôn, chuùng
ñaõ caäy vaøo söùc mình nhieàu hôn söùc Chuùa, vaø chuùng ta cuõng ñaõ queân
raèng, ngay caû caøi ta laøm ñöôïc moät caùi gì toát, cuõng laø do söùc cuûa
Thieân Chuùa khoâng phaûi söùc cuûa ta ñaâu.
Baøi giaùo lyù toâi hoïc hoài
nhoû cuõng ñaõ töøng daïy toâi phaûi tu thaân tích ñöùc, aên chay haõm mình ñeå
laäp coâng vaø ñeàn toäi kieåu naøy. Roài thaäm chí caû trong kinh ñoïc ôû nhaø
thôø hoâm nay nöõa cuõng coù caâu: “Baáy nhieâu toäi aáy chuùng con quyeát chí ñeàn
heát thay thaûy, vaø doác loøng ñeàn chung nhöõng toäi naøy . . . Sau heát
chuùng con xin ñeàn toäi chung caùc nöôùc thieân haï . . .” Khuûng khieáp chöa!
Neáu toâi coù khaû naêng quyeát chí ñeàn toäi cho rieâng toâi vaø cho caû caùc
nöôùc thieân haï, thì “quûa thaät Ñöùc Kitoâ Gieâsu ñaõ cheát moät caùch voâ
loái.” (Gal 2: 21).
Caùch soáng
ñaïo nhö theá raát trôû ngaïi cho vieäc giaùo duïc con caùi voâ cuøng. Bôûi vì
ngöôøi ta seõ loaïi Chuùa Gieâsu ra khoûi vieäc giaùo duïc, maø ngöôøi ta chæ
baèng vaøo söùc cuûa mình, vaøo khoân ngoan cuûa mình, vaøo ñaïo ñöùc cuûa
mình, döïa vaøo söï haõnh dieän caù nhaân doøng hoï: “Con nhaø toâng chaúng
gioáng loâng cuõng gioáng caùnh”. Trong thôøi ñaïi hoâm nay, cuõng nhö ñoïc
laïi lòch söû caùc trieàu ñaïi vua chuùa thôøi xöa, chuùng ta seõ thaáy caøi
maø gioáng loâng gioáng caùnh noù khuûng khieáp theá naøo. Chuùng ta laø Kitoâ
höõu, caùi maø phaûi gioáng loâng gioáng caùnh ñeå neân moät con ngöôøi toát
laønh hoaøn haûo, vaø con caùi chuùng ta ñöôïc ñöôïc neân toát laønh hoaøn haûo
laø gioáng nhö Ñöùc Kitoâ Gieâsu. Vì ngoaøi Ñöùc Kitoâ Gieâsu, chaúng coù caùi
gì toát caû. Nhöõng caùi maø chuùng ta thaáy laáp laùnh cuûa theá gian, chöa
chaéc ñaõ phaûi laø vaøng ñaâu.
(Coøn
tieáp)