Lôøi Höùa Hoân
Nhaân
Vuõ Hoàng
Anh (em) nhaän em laøm vôï (choàng), vaø
höùa seõ giöõ loøng chung thuûy vôùi em (anh), khi thònh vöôïng cuõng nhö luùc
gian nan, khi beänh hoaïn cuõng nhu luùc maïnh khoûe, ñeå yeâu thöông vaø toân
troïng em (anh) moïi ngaøy suoát ñôøi anh (em).
Lôøi theà lôøi höùa cuûa nhaân gian
Trong
cuoäc ñôøi moãi ngöôøi chuùng ta, khi muoán laøm moät ñieàu gì cho ai trong
töông lai hoaëc trong hieän taïi, maø hoaøn caûnh luùc ñoù khoâng theå, hoaëc
khoâng thích hôïp ñeå laøm, neân ñaõ coù lôøi höùa.
Treân coõi
nhaân gian naøy, söï höùa heïn giöõa caù nhaân trong giao dòch xaõ hoäi vôùi
nhau thì raát nhieàu, nhöng giöõ ñöôïc lôøi höùa thì laïi raát ít. Ñaây chæ
noùi ñeán lôøi höùa ñuùng ñaén, khoâng noùi ñeán lôøi höùa nhaêng höùa cuoäi
cuûa nhöõng keû caùi gì cuõng höùa, nhöng roài khoâng laøm caùi gì caû. Nhöõng
keû hoï Höùa naøy ôû giai taàng xaõ hoäi naøo cuõng coù.
Khoâng giöõ ñöôïc lôøi höùa,
caùi ñoù coù theå do loãi cuûa chuùng ta, höùa roài khoâng laøm. Cuõng coù theå
do chuùng ta muoán laøm, nhöng ñeán luùc ñoù laïi khoâng ñuû söùc, ñuû taøi,
ñuû tieàn ñeå laøm, neân ñaønh thaát höùa.
Höùa maø
giöõ troøn ñöôïc lôøi mình ñaõ höùa thaät khoù voâ cuøng, ngay caû ñeán moät
quoác gia ñoái vôùi moät quoác gia, lôøi höùa vieát thaønh vaên baûn hieäp
öôùc, maø vaãn boäi höùa nhö thöôøng. Tröôøng hôïp naøy trong lòch söû Vieätnam
vaø theá giôùi ñaõ xaûy ra raát nhieàu.
Ñoù laø
lôøi höùa cuûa ñôøi thöôøng, neáu noùi ñeán lôøi höùa cuûa ñôøi tình thì laïi
caøng thaûm thöông. Ngaøn ngaøn traùi tim ñaõ tan naùt vì höùa. Höùa ñuû thöù,
nhöng khi con ong ñaõ toû ñöôøng ñi loái veà, hoaëc gaëp ñöôïc moät nhaân toá
khaù hôn, thì maát huùt maát taêm khoâng coøn ngoaùi coå laïi. Vì theá, chuùng
ta thaáy caùc baøi thô baøi haùt veà tình coù baøi naøo vui ñaâu! Möôøi baøi
thì 9 baøi röôõi coù nöôùc maét. Nhöõng ngöôøi ôû theá heä tieàn chieán, khoâng
ai laø khoâng nghe nhöõng lôøi ray röùt trong trong ‘Hai Saéc Hoa Tygoân’ cuûa
TTKH: Toâi vaãn ñi beân caïnh cuoäc ñôøi.
AÙi aân laït leõo cuûa choàng toâi. Roài muøa thu cheát, muøa thu cheát. Vaãn
giöõ trong tim moät boùng ngöôøi. Hoaëc nhöõng lôøi ai oaùn cuûa
Nguyeãn Bính trong ‘Lôõ Böôùc Sang Ngang’: Ngöôøi
ta phaùo ñoû röôïu noàng, maø trong loøng chò moät voøng hoa tang.
Hoaëc: Ai ñem nhuoäm laù cho vaøng, Nhuoäm
ñôøi cho baïc cho naøng phuï ta.
Vaø hoâm
nay khoâng baïn treû yeâu nhaïc naøo ñaõ chaúng töøng moät laàn nghe lôøi than
traùch tình nhaân trong ‘Baûy Ngaøy Ñôïi Mong’ cuûa Traàn thieän Thanh: Anh heïn em cuoái tuaàn chôø anh nôi cuoái phoá.
Bieát anh thích baàu trôøi, em ñaõ boài hoài choïn maøu aùo xanh. Chieàu thöù
baûy ngöôøi ñi, sao boùng anh chaúng thaáy. Roài nheï ñöa goùt haøi, chieàu
nghieâng boùng daøi, aùo em daàn phai. Saùng Chuû nhaät trôøi trong, nhöng
trong loøng daâng soùng, chaúng thaáy boùng anh sang . . .
Vaø coøn
töùc töôûi hôn nöõa, laø nhöõng lôøi haän trong baûn Tình Phuï cuûa Ñoã Leã:
Tuy anh ñaõ
phuï loøng em, ñau thöông anh ñeå laïi, xoùt xa voâ vaøn . . . Nhöõng lôøi heïn
theà maø loøng taùi teâ. Thoâi nheù anh! Coøn haän tình naøy, bao nhieâu ñaéng
cay . . . cho em coâ ñôn maõi maõi maø thoâi. . . .
Vaø coøn
raát nhieàu, raát nhieàu baøi ca ai oaùn naõo neà khaùc nöõa. Theà höùa ñoù
roài nuoát lôøi ñoù.
Vì höùa
doái theà gian quùa nhieàu neân Vieätnam ta coù caâu mæa mai: “Theà caù treâ chui oáng”.
Tuy nhieân nhìn veà maët tích cöïc, lôøi theà höùa cuûa chuùng ta laém
khi duø coù thöïc taâm coù chaân thaønh ñeán maáy, cuõng vaãn thaáy noù vaãn
cöù mong manh laøm sao! Vì chuùng ta,
con ngöôøi traàn theá khoâng moät ai laøm chuû ñöôïc töông lai cuûa mình. Töông
lai cuûa moãi ngöôøi ñeàu naèm trong baøn tay moät Ñaáng naøo ñoù. Chính vì
theá coù ngöôøi suoát ñôøi rong ruoåi cuõng vaãn khoâng thöïc hieän ñöôïc lôøi
cuûa mình ñaõ theà höùa. Nhìn thaáu söï haïn heïp cuûa khaû naêng con ngöôøi,
neân Ñöùc Gieâsu ñaõ noùi:
“Anh em ñaõ nghe baûo ngöôøi xöa: Anh chôù boäi theà,
nhöng haõy troïn lôøi theà vôùi Chuùa. Coøn Ta, Ta baûo anh em. Ñöøng theà
thoát chi caû; Ñöøng theà trôøi vì laø ngai Thieân Chuùa; Ñöøng theà ñaát, vì
laø beä döôùi chaân ngöôøi. Ñöøng laáy ñaàu anh maø theà, vì anh khoâng theå
laøm cho moät sôïi toùc ra traéng hay ñen ñöôïc. Nhöng lôøi cuûa anh em phaûi:
Coù, coù! Khoâng, khoâng! Coøn ngoaøi ra laø töï AÙc taø maø ra caû.”
(Mt 5: 33-37)
Lôøi theà lôøi höùa cuûa
Hoân nhaân
Möa chieàu naéng sôùm ngöôøi ta
baûo,
Caû ñeán oâng Trôøi cuõng ñoåi
thay. (N.B.)
Trôøi ñaát coøn ñoåi thay,
huoáng hoà loøng ngöôøi.
Vì cuoäc
soáng coù nhieàu baát traéc, neân lôøi theà höùa cuûa nhaân gian noù mong manh
voâ cuøng, vaäy thöû hoûi lôøi theà höùa cuûa ñoâi hoân nhaân trong nhaø thôø,
coù gì vöõng chaéc hôn? Vaø hoâm nay thöû hoûi nhöõng caëp vôï choàng ñaõ ly
thaân ly dò, xem hoï coù thaáy khaû naêng lôøi theà ngaøy leã cöôùi, coù söùc
maïnh gì giöõ hoï laïi vôùi nhau khoâng?
Lôøi theà
höùa hoân nhaân trong leã cöôùi, nhö ghi laïi nôi ñaàu baøi treân ñaây, chuùng
ta thaáy, chaúng coù gì ñaäm ñaø hôn, tha thieát hôn, hoaëc baûo ñaûm hôn
nhöõng lôøi theà höùa cuûa ñoâi tình nhaân bình thöôøng, bôûi vì noù cuõng chæ
laø lôøi thoát ra töø mieäng hai con ngöôøi maø thoâi. Coù khi coøn thaáy khoâ
khan nhaït nheõo, bôûi vì noù ñaõ trôû thaønh coâng thöùc in vaøo giaáy vaøo
saùch. Ñoâi naøo cuõng phaûi cuõng phaûi ñoïc nhö theá. Coù khaùc chaêng laø
khung caûnh cuûa leã cöôùi. Nhöng caûnh ñoù chæ taêng theâm phaàn long troïng
vaø laøm vui loøng hai hoï, chaúng coù baûo ñaûm gì cho lôøi höùa cuûa hai
ngöôøi. Leã xong, tieäc taøn, ai veà nhaø naáy. Vieäc cuûa ñoâi hoân nhaân, ai
ñeå yù laøm chi. Vaø nhö theá...
Taïi sao phaûi coù lôøi theà höùa trong
leã cöôùi?
Taïi sao phaûi theà höùa trong leã cöôùi? Thöa: bôûi vì
hoân nhaân laø moät Bitich vaø cuõng laø moät hoân öôùc neân phaûi coù lôøi
theà höùa. Giaùo luaät soá1055-2 cuõng ñaõ vieát nhö theá. (Quare inter
baptizatos nequit matrimonialis contractus validus consistere, quin sit ep ipso
Sacramentum).
1- Hoân
nhaân laø Bí tích. Ñaõ laø Bí tích noùi chung thì khoâng chæ lieân quan ñeán
con ngöôøi maø coøn lieân quan ñeán Thieân Chuùa, vaø Chuùa Gieâsu, chính ngaøi
laø Ñaáng laøm chuû. Rieâng Bí tích hoân nhaân laïi coù moät tính ñaëc thuø,
ñoù laø hai ngöôøi nam nöõ laøm Bí tích cho nhau, vaø khi hoï ban Bí tích cho
nhau, Chuùa Gieâsu coù maët ôû giöõa hoï vaø ôû trong hoï, Ngaøi taùc thaùnh
cho hoï ñeå thaønh vôï choàng. Bí tích hoân nhaân khaùc vôùi caùc Bí tích
khaùc, ví duï Bí tích Giaûi toäi, tuy Chuùa Gieâsu tha toäi cho ngöôøi xöng
thuù, nhöng phaûi coù linh muïc nhaân danh Chuùa Gieâsu ñeå noùi lôøi tha toäi.
Coøn Bí tích hoân nhaân thì, khi ñoâi taân hoân trao ban Bí tích cho nhau, linh
muïc khoâng dính döï gì caû, chæ chöùng giaùm vaø chuùc laønh. Maø Chuùa Gieâsu
laø Ñaáng tröïc tieáp ban tình yeâu cuûa Ngaøi laøm hoï seõ trôû neân moät vôùi
nhau suoát ñôøi vôùi Ngaøi vaø trong Ngaøi.
Söï neân
moät naøy raát thaùnh thieâng. Moät hoân nhaân bình thöôøng, khoâng Bí tích,
hai ngöôøi vaãn laø vôï choàng thaät söï suoát ñôøi, nhöng duø coù chung
giöôøng chung goái, ban cho nhau troïn veïn thaân xaùc mình, hoï cuõng vaãn cöù
laø hai, chöa noùi ñeán söï ñoàng saøng dò moäng, hoaëc khi gaëp gian nan, vaãn
raõ rôøi tôi taû, khoâng theå neân moät nhö caønh lieàn caây, chim lieàn caùnh.
Chæ coù trong Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu môùi laøm cho hoân nhaân neân moät vôùi
nhau, khi thònh vöôïng cuõng nhö luùc gian nguy, khi töôi treû cuõng nhö khi
giaø yeáu, cöù yeâu meán nhau, toân troïng nhau, khaêng khít nhau suoát ñôøi. Bi tích laø theá.
2- Hoân
nhaân laø moät Giao öôùc. Laø giao öôùc, neân veà maët phaùp lyù töï nhieân thì
phaûi coù lôøi höùa, coù chöõ kyù, vaø coù ngöôøi laøm chöùng. Coøn veà nhöõng keû tin ñaõ chòu Bí tích
Röûa toäi, thì cuoäc soáng cuûa hoï nhö thaùnh Phaoloâ noùi: “Toâi soáng nhöng khoâng phaûi toâi, maø laø chính
Ñöùc Kitoâ soáng trong toâi.” (Gal 2: 20). Hieån nhieân hoï ñaõ
ñöôïc ôn neân moät vôùi Chuaù Gieâsu, thì khi theà höùa yeâu nhau, hoï khoâng
theà höùa baèng traùi tim haïn heïp cuûa hoï maø baèng Traùi tim Chuùa Gieâsu
ôû trong hoï. Chính luùc aáy Chuùa Gieâsu laáy tình yeâu cuûa Traùi Tim Ngaøi
baûo hieåm cho lôøi giao öôùc cuûa hoï ñöôïc beàn vöõng suoát ñôøi. Cho duø
ñôøi coù luùc ñoåi thay, Traùi Tim Chuùa Gieâsu luùc naøo cuõng trung tín.
(2Tm2:13). Ngaøi seõ chöõa laønh hoï trong moïi côn soùng gioù cuûa gia ñình,
ñeå haïnh phuùc cuûa hoï luoân töôi vui aám aùp. Chính vì maàu nhieäm naøy,
(maàu nhieäm aùm chæ veà Ñöùc Kitoâ vaø hoäi thaùnh), maø lôøi theà höùa cuûa
ñoâi taân khoâng coøn laø moät coâng thöùc nhaït nheõo, hoaëc suoâng mieäng qua
caàu gioù bay, maø seõ toàn taïi vónh haèng trong quyeàn naêng Ñaáng haèng coù.
Do ñoù caâu: “Söï gì Thieân Chuùa keát hôïp
loaøi ngöôøi khoâng ñöôïc phaân ly” Khoâng coøn laø moät lôøi raên
ñe, moät luaät buoäc deã sôï, ñeå duø coù cay ñaéng traêm beà cuõng phaûi caén
raêng chòu ñöïng nhau ñeán heát ñôøi. Maø laø moät lôøi khuyeán caùo ñaày yeâu
thöông: “Haõy cöù ôû laïi trong tình yeâu
cuûa Traùi tim Ta. Ta seõ baûo ñaûm cho hai con, duø qua khoù khaên naøo, tuoåi
taùc naøo, hai con vaãn ñöôïc soáng trong maät ngoït cuûa Thieân Chuùa trong
Traùi Tim Ta ñeán heát ñôøi.” (xem Yn 15: 9tt).
Maàu nhieäm naøy ngöôøi daïy Giaùo lyù Hoân nhaân phaûi thaám nhuaàn
tröôùc ñaõ, phaûi caàu nguyeän lieân læ, vaø phaûi chæ daãn cho caùc ñoâi nam
nöõ, roài cuøng vôùi hoï caàu nguyeän suoát trong thôøi gian hoïc giaùo lyù ñeå
ñöôïc ôn chuaån bò hoân nhaân ôû trong Chuùa Gieâsu. Ñeán khi hoï laøm Bí tích
cho nhau, hoï môùi yù thöùc, saün saøng môû loøng ra ñeå ñoùn nhaän tình yeâu
cuûa nhau trong tình yeâu cuûa Chuùa Gieâsu. Vì khi hoï tuyeân ñoïc lôøi höùa
vaø trao nhaãn cho nhau khoâng phaûi nhaân danh 2 ngöôøi, maø laø nhaân danh
Chuùa Cha Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn.