* Hôn nhân Một Huyền Nhiệm

Bí Tích Hoân Phoái (Phaàn 2)

Vuõ Hoàng

Söï gì Thieân Chuùa keát hôïp ngöôøi ta chôù coù phaân ly. (Mt 19:6)

Bí tích Hoân Phoái

Bí tích laø moät söï keát hôïp giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi, noùi roõ hôn, giöõa Chuùa Gieâsu vaø ngöôøi chòu Bítích.

Lôøi Chuùa Gieâsu höùa vôùi hoäi thaùnh qua caùc toâng ñoà khi veà trôøi: “Thaày seõ ôû vôùi caùc con moïi ngaøy cho ñeán taän theá”, hoâm nay ñaõ neân troïn nhôø Bí tích. Vaäy coù theå noùi: Bí tích laø söï ôû laïi cuûa Chuùa Kitoâ Gieâsu vôùi hoäi thaùnh vaø trong töøng tín höõu.

Söï keát hôïp linh thieâng vaø thaém thieát naøy khôûi ñaàu baèng Bí tích Röûa Toäi. Qua Bí tích ñoù tín höõu ñöôïc trôû neân thaân mình cuûa Chuùa Gieâsu, roài sau môùi coù khaû naêng laõnh nhaän hoàng aân Bí tích khaùc.

Bí tích Hoân phoái laø söï “Thieân Chuùa keát hôïp.” Vieäc keát hôïp thaùnh thieâng naøy laø Chuùa Gieâsu laøm cho hai ngöôøi nam nöõ trong hoân nhaân neân moät vôùi nhau vaø vôùi Ngaøi, baèng tình yeâu cuûa Traùi Tim chaûy maùu nôi Thaäp giaù. Thaàn Khí Chuùa Gieâsu phuïc sinh seõ baûo veä tình yeâu cuûa hai ngöôøi tröôùc söï toäi vaø söï döõ, ñeå hoï soáng haïnh phuùc vôùi nhau moïi ngaøy ñôøi, khoâng theå phaân ly. Tình yeâu aáy maïnh ñeán ñoä duø meï choàng naøng daâu, duø phong tuïc taäp quaùn, duø giaëc giaõ tuø ñaày, duø ñau khoå beänh taät, cuõng khoâng theå laøm cho hoï phaân ra. Maø cho duø hoï coù bò nhöõng baïo löïc baét buoäc phaûi chia caùch, hoï vaãn laø vôï choàng gaén boù thuûy chung vôùi nhau ôû trong Chuùa suoát ñôøi. (Rm 8: 35-38).

“Söï gì Thieân Chuùa keát hôïp ngöôøi ta chôù coù phaân ly.” Caâu naøy khoâng chæ caét nghóa ñôn giaûn theo luaät buoäc ñoâi nam nöõ ñaõ laáy nhau thì phaûi soáng chung suoát ñôøi, neáu boû nhau thì coù toäi troïng. Nhö vaäy laø ñaõ coät hai ngöôøi vôùi nhau chung moät caùi coøng, coøn gì laø haïnh phuùc hoân nhaân gia ñình? Khoâng phaûi nhö theá, vì Ñöùc Gieâsu noùi: “AÙch cuûa Ta thì eâm aùi, gaùnh cuûa Ta laïi nheï nhaøng.”

Söï “Chuùa keát hôïp ngöôøi ñôøi khoâng ñöôïc phaân ly”, laø lôøi khuyeán caùo 2 vôï choàng cuõng nhö cha meï cuûa hai beân.

Veà phía baäc laøm cha meï, vì Chuùa ñaõ keát hôïp con caùi hoï neân vôï choàng baèng moät tình yeâu töï do, coù yù thöùc, vaø chaân thaønh. Cha meï hoï haøng phaûi boài ñaép vaø caâuø nguyeän cho con caùi mình, ñöøng coù laøm trôû ngaïi cuoäc hoân nhaân cuûa hoï. Xuùc sieåm, ñun ñaåy cho vôï choàng baát hoaø chia reõ nhau. Toäi naøy naëng laém.

Coøn veà phía hai vôï choàng luùc ñaõ neân moät vôùi nhau qua Bitích, thì ñaõ thaønh xöông thòt cuûa nhau trong moät thaân mình (Kn 2: 23), thì phaûi ñeå Chuùa Kitoâ laøm chuû, ñieàu khieån cuoäc soáng hai ngöôøi hoàn cuõng nhö xaùc: Töø cuoäc soáng goái chaên, ñeán cuoäc soáng ñôøi thöôøng. Töø coâng aên vieäc laøm, ñeán sinh döôõng con caùi v.v. Gaëp khoù khaên thì ñeå Chuùa Gieâsu giaûi quyeát baèng kieân trì caàu nguyeän vaø Bitích, roài cöù yeân taâm boû ngoû cho Ngaøi. Hai ngöôøi cöù ôû laïi trong Chuùa, thì haïnh phuùc töôi vui. Neàu beân naøo, phaàn thòt xöông naøo töï yù phaân ra, thì beân aáy, phaàn aáy seõ cheát, gioáng caønh nho rôøi khoûi caây nho, seõ heùo khoâ ñi thaønh cuûi.

Bôûi vì khi hai ngöôøi keát hôïp nhau baèng Bí tích hoân nhaân, thì Chuùa Gieâsu seõ xin Cha cho hoï ñöôïc neân moät vôùi nhau trong thaân mình cuûa Ngaøi: “Ñeå taát caû chuùng neân moät, cuõng nhö laïy Cha, Cha ôû trong Con vaø Con ôû trong Cha, ngoõ haàu chuùng ôû trong chuùng ta.” (xem Yn 17: 21 & Ep 5: 32).  Cuøng luùc aáy , caû hai ñöôïc Thieân Chuùa ban moät tình yeâu maïnh hôn söï cheát aáy, neân hoï coù ñuû söùc maïnh choáng traû toäi loãi, vaø vöôït qua nhöõng gian nan thöû thaùch nhö beänh hoaïn, ñoùi ngheøo, tuoåi taùc, ñeå seõ yeâu nhau cho ñeán heát ñôøi.

Töø chaân lyù naøy, maø hoäi thaùnh raát ngaïi laøm pheùp chuaån cho nhöõng ñoâi Nöõ hoaëc Nam ñaõ chòu pheùp Röûa keát hoân vôùi Nöõ hoaëc Nam chöa chòu pheùp Röûa. Vì cho duø hoï coù ñöôïc pheùp chuaån, thì chæ moät ngöôøi ñaõ Röûa toäi ñöôïc thoâng chia söï soáng haïnh phuùc cuûa Chuùa, ngöôøi kia, vì chöa laø thaân mình cuûa Chuùa Gieâsu, neân khoâng nhaän ñöôïc, cuoäc ñôøi hoân phoái seõ gaëp nhieàu khoù khaên veà maët taâm linh. Nhaát laø khi ñaõ coù con caùi, cuoäc soáng vôï choàng raát deã xaûy ra: Ñoàng Saøng Dò Moäng.

Vaø maët khaùc nöõa, hoäi thaùnh khi nhìn ra coù nhöõng ñoâi hoân nhaân coâng giaùo, tuy ñaõ chòu Bí tích nhöng tröôùc maët Chuùa, söï thaät ñaõ khoâng ñöôïc Ngaøi lieân keát hoï vôùi nhau, neân hoï vaãn khoâng laø moät thaân mình vôùi nhau trong Chuùa Kitoâ, maø chæ laø söï keát hôïp theo xaùc thòt. Nhöõng ñoâi naøy, hoäi thaùnh coù theå giaûi hoân öôùc bítích cho hoï.

Bí tich vaø Hoäi thaùnh

Chính vì nhö ñaõ noùi treân, trong söù maïng laøm Meï vaø laøm Thaày, ñoái vôùi con caùi mình ñang soáng giöõa traàn gian, Hoäi thaùnh ñaõ ra nhöõng luaät leä cuï theå nhö kim chæ nam, ñeå chæ daãn cho nhöõng ñoâi nam nöõ saép hoaëc ñaõ böôùc vaøo cuoäc soáng hoân nhaân, nhôø ñoù hoï coù theå bieát theá naøo laø moät hoân nhaân thaønh hay khoâng thaønh Bí tích.

Xin ghi moät ít ñieàu khoaûn cuûa luaät hoân phoái, trích trong boä giaùo luaät Codex Juris Canonici, (Code of Canon Law) goàm 1752 ñieàu.

I – Hoân nhaân laø moät kheá öôùc

Trong Kitoâ Giaùo, Bítích hoân nhaân vaø Kheá öôùc hoân nhaân chæ laø moät (1055,2). Qua kheá öôùc naøy, hai ngöôøi nam nöõ coù quyeàn treân thaân xaùc nhau. (1057,2). Do ñoù, cuõng ñoøi hoûi moät soá ñieàu kieän nhö sau:

1. Hieåu bieát vaø coù chuû yù: Moãi beân phaûi coù söï hieåu bieát töông ñoái ñuû veà hoân nhaân, Maturity (1095-96). Khoâng coù söï nhaàm laãn veà ñoái töôïng, hoaëc bò gaït gaãm. (1097-98). Ngöôøi ñieân, ngöôøi ñang say söa, khoâng theå kyù hoân öôùc.

2. Töï do: Hai ngöôøi khoâng bò aùp löïc naøo töø beân ngoaøi, vaø baát chính. (1103). Cöôùi cho vui loøng Meï.

3. Hoã töông: Nghóa laø song phöông, caû hai beân cuøng öng thuaän. Chæ caàn moät beân khoâng öng thuaän hoaëc giaû vôø öng thuaän, thì hoân öôùc voâ hieäu. (1101-2).

4. Toû ra beân ngoaøi: Phaûi boäc loä ra beân ngoaøi döôùi baát cöù moät hình thöùc naøo. Thöôøng laø noùi. Ñeå ngöôøi ta coù theå nhaän ra ñöôïc; vì ñaây laø moät Bítích. (1104,2).

5. Tuyeät ñoái: Khoâng ñöôïc ñaët moät ñieàu kieän naøo cho hoân nhaân. Neáu ñaët ñieàu kieän ngöôïc laïi vôùi muïc ñích hoaëc ngöôïc vôùi ñaëc tính cuûa hoân nhaân thì hoân öôùc voâ hieäu. (1102). Ví duï, laáy nhau vôùi ñieàu kieän khoâng sinh con, (khoâng thaønh). Laáy toâi, neáu khoâng toâi seõ coù bieän phaùp traû thuø ñoát nhaø, ñaøo moä v.v.(khoâng thaønh.)

II - Giaùo luaät vôùi Hoân nhaân

            Hoân nhaân ñaõ laø moät kheá öôùc, thì caàn ñöôïc baûo veä kheá öôùc aáy baèng luaät phaùp.    Giaùo luaät ñaõ daønh 111 khoaûn cho hoân nhaân (1055-1165), vaø 37 khoaûn lieân quan ñeán toá tuïng hoân nhaân. (1671-1707).

            Vì laø luaät cuûa Hoäi thaùnh neân chæ baét buoäc vaø coù giaù trò ñoái vôùi caùc tín höõu, nhöõng ngöôøi ñaõ chòu Bítích Röûa toäi. Chính vì leõ aáy, neân trong nghi thöùc hoân phoái khi hai ngöôøi nam nöõ laøm Bítích cho nhau, phaûi cöû haønh chính thöùc tröôùc maët vò ñaïi dieän hoäi thaùnh, cuøng vôùi 2 ngöôøi laøm chöùng.

            Hoäi thaùnh ñaõ coù nhöõng qui ñònh roõ reät veà thaønh söï, hay voâ hieäu cuûa Hoân nhaân, coù nghóa laø, nhöõng gì thuoäc veà luaät Chuùa, hoäi thaùnh khoâng coù quyeàn thay ñoåi hoaëc mieãn chuaån. Nhöõng gì do hoäi thaùnh quy ñònh thì hoäi thaùnh coù quyeàn mieãn chuaån.

III - Nhöõng ñieàu laøm voâ hieäu hoân öôùc

1.Veà tuoåi- Beân nam phaûi ñuû 16 tuoåi, beân nöõ phaûi ñuû 14 tuoåi, tuy nhieân tuoåi hôïp phaùp thöôøng aán ñònh lôùn hôn. (1083,2). Daân luaät VN aán ñònh nam 20 tuoåi, nöõ 18 tuoåi.

2. Huyeát toäc- Trong tröïc heä, tuyeät ñoái caám. Trong baøng heä, hoân phoái voâ hieäu ñeán caáp thöù tö. Chi tieát xin hoûi caùc linh muïc.

3. Thích toäc- (Hoï do vieäc keát hoân), theo tröïc heä thì ôû caáp naøo cuõng tieâu huûy hoân phoái. Veà baøng heä, giaùoluaät khoâng caám, xem ra coøn khuyeán khích ñeå baûo veä nhöõng ñöùa con neáu coù.

4. Toäi aùc- Keû gieát vôï hoaëc choàng cuûa moät ngöôøi, ñeå laáy ngöôøi aáy, hoaëc gieát chính vôï hoaëc choàng mình ñeå laáy ngöôøi khaùc, hoaëccaû hai ñoàng tình gieát ngöôøi hoân phoái cuûa mình ñeå laáy nhau. Hoân phoái khoâng thaønh.

5. Dò giaùo- Hoân phoái giöõa moät ngöôøi ñaõ Röûa toäi vaø moät ngöôøi khoâng ñöôïc Röûa toäi.

6. Thanh danh- (Coâng, haïnh, lieâm sæ.); Giöõa hai ngöôøi ñaõ töøng chung soáng vôùi nhau moät caùch coâng khai nhö vôï choàng, (chöa caàn hoân phoái hoân thuù phaàn ñôøi hay khoâng, chaúng thaønh vaán ñeà), nay laïi muoán laáy con rieâng cuûa vôï hay choàngmình, töùc laø tröïc heä caáp moät, khoâng thaønh hoân phoái.

7. Baát löïc- Khi moät trong hai ngöôøi (nam/nöõ) baát löïc, khoâng theå giao hôïp ñöôïc, (chöù khoâng phaûi khoâng theå sinh con), vieäc naøy coù tröôùc khi keát hoân vaø mang tính vónh vieãn thì khoâng thaønh. Nhöng xaûy ñeán sau keát hoân, thì vaãn thaønh söï (1084).

8. Hoân phoái, Hoân heä- Khi vôï hay choàng coøn soáng, (duø chöa hoaøn hôïp), maø hoân phoái cuõ chöa ñoaïn tieâu, thì taùi hoân baát thaønh.

9. Thaùnh Chöùc- Khi moät ngöôøi ñaõ chòu thaùnh chöùc, keát hoân voâ hieäu.

10. Lôøi khaán- Keû tu doøng ñaõ coâng khai khaán giöõ khieát tònh troïn ñôøi. Keát hoân voâ hieäu.

11. Ñoaït nöõ - Duøng vuõ löïc baét coùc ngöôøi nöõ, giam giöõ baét eùp keát hoân, thì khoâng thaønh. Neáu khi ngöôøi nöõ ñöôïc thaû ra, coù an ninh, coù töï do roài, töï yù löïa choïn sau ñoù, thì hoân nhaân thaønh. (1089).

12. Döôõng heä- Ngöôøi thaânthuoäc do döôõng heä, ñöôïc phaùp luaät nhìn nhaän, trong tröïc heä hay caáp thöù 2. Ví duï giöõa cha meï vôùi con nuoâi. Giöõa con ruoät vaø con nuoâi. Hoân nhaân khoâng thaønh v.v.

---